خسروی، علی (1مهر ۱۳۲۹،۱۱ آذر ۱۳۶۳) معاون اول و خلبان پایگاه یکم هوایی شکاری مهرآباد تهران، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
علی خسروی در ۱۳۲۹ش در یک خانواده مذهبی و عاشق اهل بیت و پرجمعیت از طایفه بهمنیاری در روستای تل گر شهرستان رستم(در سالهای اخیر از شهرستان ممسنی جدا شده است) از توابع استان فارس* چشم به جهان گشود. (فرهنگ اعلام... ذیل نام...)؛
پدرش موسی از محترمترین و متنفذین ایل رستم طایفه بهمنیاری کشاورز و مادرش هما افراسیابی، خانهدار بود. علی پنج خواهر و هشت برادر داشت و خودش فرزند ششم خانواده بود. (فرهنگ اعلام... ذیل نام...؛ خسروی، زریر)؛
دوره ابتدایی خود را از ۱۳۳۵ش لغایت ۱۳۴۱ش در روستای تل افغانی منگودرز شهرستان ممسنی(رستم کنونی) از توابع استان فارس در دبستان عشایری منگودرز طی نموده. (هم اکنون تغییر کاربری داده) و دوره تحصیلی متوسطه را از ۱۳۴۲ش تا ۱۳۴۸ش در همان شهرستان در دبیرستان وکیل فهلیان (هم اکنون تغییر کاربری یافت) و مدرسه ایزدی نورآباد(هم اکنون به همین نام فعال است) با موفقیت پشت سر گذرانده و در ۱۳۴۸ش موفق به اخذ دیپلم طبیعی از دبیرستان سلطانی(ملاصدرا کنونی) شیراز گردید. (همو)؛
پدر علی از مالکین زمین کشاورزی در منطقه خود بود و از زندگی نسبتا خوبی برخوردار بودند و علی به جهت علاقه، در زمان تحصیل در امورات کشاورزی به پدرش کمک میکرد. علی بعد از دیپلم به خدمت سربازی اعزام شد و در ۱۳۵۱ش دوران سربازی را در نیروی زمینی ارتش به پایان رساند و به جهت علاقه به پرواز در آزمون خلبانی نیروی هوایی ایران شرکت کرد که موفق شد با نمره بالایی در آن آزمون قبول شود و راهی دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش در شهر تهران شد و پس از قبولی در معاینات پزشکی و آمادگی جسمانی به عنوان دانشجو در دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش ایران پذیرفته شد. (همو)
علی آموزشهای مقدماتی رزم انفرادی وآداب نظامی گری را که هر دانشجوی افسری در ابتدای خدمت باید طی نماید با موفقیت پشت سر گذاشت و سپس همزمان به آموزشهای عمومی نظامی، آموزشهای تخصصی خلبانی را در چهار ترم تحصیلی با نمره ممتاز طی نمود و بلافاصله در ۱۳۵۳ش در آزمون خلبانی اعزام به آمریکا شرکت نمود و در همان سال به آمریکا اعزام شد... (شیرآقایی)
علی به مدت سه ماه ونیم دوره زبان خارجه انگلیسی را در ایالت تگزاس در پایگاه لک اند در حومه شهر سان آنتونیو با موفقیت طی نمود و مدرک دیپلم زبان خارجه انگلیسی را از آن پایگاه کسب کرد و در ادامه آموزشها میبایست دوره آموزشی پرواز با سه نوع هواپیما را آغازمی کرد. بنابراین به پایگاه هوندو در حومه شهر مدینا اعزام شد و آموزش هواپیمای TC-41 را که آموزش آن بین ۲۰تا ۳۰ ساعت بود آموخت و خیلی زود سولو شد (به تنهایی پرواز با این نوع از هواپیما را انجام داد) که این کار هوش واستعداد بالایی میخواهد که این ویژگی را دارا بود.
علی در مرحله بعد به پایگاه هوایی شپارد در حومه شهر ویجتافالز اعزام شد و آموزش پرواز با جت دوموتوره مادون صوت TC-37 را به مدت ۱۷۵ ساعت با موفقیت به پایان رساند. (شیرآقایی) در مرحله آخر به پایگاه هوایی لافلین در نزدیکی شهر دلریو رفت وپرواز با هواپیمای جت دو موتوره مافوق صوت TC-38را انجام داد وبر اساس معیارهای استاندارد در همه این مراحل پروازی امتیاز عالی را کسب نمود تا بعد از ۳۰ ماه آموزش در ۱۳۵۵ش با مدرک خلبانی از آمریکا فارغ التحصیل گردد و به درجه ستوان دومی نائل آید. (پیروان)؛
علی بعد از فارغ التحصیلی از آمریکا، بلافاصله به ایران برگشت و جهت ادامه خدمت خود را به ستاد نیروی هوایی در تهران معرفی نمود، سپس از آنجا جهت گذراندن دوره آموزشی کابین جلو هواپیمای شکاری F-4 به مدت یکسال به پایگاه هوایی شیراز منتقل گردید. ایشان با توجه به هوش وذکاوت فوق العادهای که داشت توانست آن دوره را حتی زودتر از موعد مقرر به پایان رساند و به عنوان خلبان هواپیمای شکاری F-4 پایگاه ششم شکاری بوشهر منتقل گردید. (پایگاه هوایی...)؛
ایشان در پایگاه ششم شکاری بوشهر، خود را به گردان ۶۱پروازی معرفی نمود و مشغول به خدمت گردید و پروازهای از پیش تعیین شده از سوی معاونت عملیاتی را در برنامه خود قرار داده بود وآن را با جدیت انجام می‌داد، مدتی از خدمت ایشان در آن پایگاه هوایی که گذشت تبلیغات و شعارهایی علیه رژیم پهلوی در اکثر نقاط کشور شروع شده بود تا اینکه در ۲۲بهمن ۱۳۵۷همراه مردم در جشن پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی شرکت نمود و در همان ۱۳۵۷ش به درجه ستوانیکی ارتقاء یافت. (خسروی، زریر)
او در ۱۳۵۸ش با دختر خاله خود خانم شریفه هاشمی دارای مدرک کارشناسی زیست شناسی و شغل خانهداری ازدواج نمود که حاصل آن ازدواج یک پسر به نام: شهاب متولد ۱۳۵۹ش دارای مدرک دکتری حقوق میباشد. (همو)
خسروی بعد از ازدواج به خدمت صادقانه خود در پایگاه ششم شکاری بوشهرادامه داد و به عنوان یک خلبان کارآزموده و باتجربه در آنجا به آموزش خلبانان پرداخت (همو)؛ با شروع نا آرامیها در شمال غرب ایران علی پروازهای عملیاتی خود را علیه منافقین و حزب کومله کردستان در ۱۳۵۸ش و ۱۳۵۹ش از پایگاه هوایی شکاری بوشهر به مقصد کردستان انجام می‌داد. (پیروان)
در ۳۱شهریور ۱۳۵۹ که رژیم بعثی عراق به خاک ایران تجاوز کرد نیروی هوایی مقتدر جمهوری اسلامی ایران برای به زانو درآوردن صدام، عملیاتی را طراحی کرده بود که در جهان بی نظیر بود وآن عملیات به البرز یا کمان ۹۹معروف بود که علی در آن عملیات حضوری فعال داشته بود و اهداف از پیش تعیین شده را با خاک یکسان کرد. در ضمن در این عملیات ۲۰۰ هواپیمای جنگی ایران شرکت داشتند که ۱۴۰ فروند از آنها از مرز عبور کردند و اهداف نظامی و فرودگاهها و آشیانههای نظامی متعلق به ارتش عراق از جمله پایگاه هوایی کرکوک، پایگاه هوایی رشید، و پایگاههای هوایی و اهدافی در موصل، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت، بصره، ام قصر، و المثنی و فرودگاه بین المللی بغداد را مورد هدف قرار دادند و ۶۰ فروند دیگر نیز کار پشتیبانی را در این عملیات هوایی انجام دادند. ستوانیکم خلبان خسروی در سایر عملیاتهای پروازی روزانه که برای گشت و سرکشی، عکسبرداری از حریم و مواضع دشمن، جلوگیری از ورود دشمن به خاک میهن اسلامی و دفاع از رزمندگان اسلام انجام می‌شد حضور داشت. (شیرآقایی)؛
وی در ۷ آذر ۱۳۵۹در عملیات معروف((مروارید)) برای انهدام اسکله‌های «البکر» و «الامیه» در شمال خلیج فارس و همچنین انهدام نیروی دریایی عراق به همراه جمعی از خلبانان غیور شرکت داشت. (نمکی عراقی و دیگران، جلد ششم، ص ۸۰) و تمام ناوچه‌ها توسط علی خسروی، عباس دوران، شهید حسین خلعتبری، علیرضا یاسینی و چندین خلبان دیگر با استفاده از موشک هوشمند ماوریک به زیر آب رفتند. (همو، ص ۸۹) در آغاز جنگ تحمیلی ایشان از محدود خلبانان نیروی هوایی در خلیج فارس بودند که قادر به شلیک موشک راداری هوا به زمین ماوریک بودند. (نیروی هوایی سلاحی به نام موشک «ماوریک» روی هواپیماهای اف ۴ داشت. این موشک هوشمند و به صورت خودکار هدایت می‌شد. یعنی با وزن اولیه مثل بمب معمولی به هدف نمی‌خورد یا به وسیله هواپیما هدایت نمی‌شد که هدف را جست و جو کند؛ وقتی خلبان هدف را تشخیص می‌داد، موشک را روی چهار گیت قفل و رها میکرد و موشک به وسیله اشعۀ خودی مانور می‌دهد و بالا و پایین می‌رود تا به هدف اصابت کند). (همو، ص ۸۶)
علی خسروی در عملیات حمله به اچ-3 شرکت داشت و توانست همه اهداف از پیش تعیین شده را با خاک یکسان کند عملیات حمله به اچ -3 عملیاتی است که: در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰ فانتومهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پایگاههای هوایی اچ-3 را در عمق ۱۰۰۰کیلومتری عراق و در غربی ترین نقطه عراق، در مرز مشترک عراق و اردن بمباران کردند در این عملیات به نیروهای ایرانی هیچ خسارتی وارد نشد، اما در مقابل بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آنها بمب افکنهای روسی بودند از بین رفتند که از این عملیات به موفق ترین عملیاتهای تاریخ جنگهای هوایی نام برده میشود. (پیروان)
خسروی در ۱۳۶۰ش به درجه سروانی ارتقاء یافت در همان سال به پایگاه یکم هوایی شکاری مهر آباد منتقل شد و در گردان پروازی هواپیمای شکاری F-4 مشغول به خدمت گردید. (خسروی، زریر)
سروان خلبان خسروی در ۱۳۶۲ش به سمت معاونت اول پایگاه هوایی یکم شکاری مهر آباد منصوب گردید و علاوه بر سمت فرماندهی پرواز و آموزش خلبانان را در برنامه کاری خود قرار داده بود تا اینکه در ۱۱آذر ۱۳۶۳ در رزمایش تیراندازی هوا به زمین و دیدبانی رزمی هوایی در میدان تیر کویر علی آباد قم دچار سانحه هوایی شد و به همراه سروان خلبان شهید علی محبی به فیض شهادت رسیدند. پیکر آن شهید والامقام دو روز بعد در زادگاهش گلزار شهدای منطقه بابامیدان استان فارس با حضور مردم شهید پرور شهرستان ممسنی و طایفه بهمنیاری و همرزمانش به خاک سپرده شد. (همو)
خصوصیات شهید از زبان اطرافیان شهید: خسروی در سال ۱۳۶۰ش در یک حادثه تلخ همسرش را از دست داده بود با وجود داشتن یک فرزند خردسال، همواره آماده و داوطلب انجام مأموریتهای سخت بود او در جواب دیگران که او را به خاطر فرزندش از پرواز منع میکردند میگفت: خون فرزند من از خون کسانی که خانواده خود را از دست داده اند رنگین تر نیست. علی در بین خلبانان به شجاعت معروف بود و در پروازهای عملیاتی گاه با بالهای شکسته باز میگشت و گاه با سیستمهای از کار افتاده هنگامی که دست نیازمندی را میگرفت تلاش میکرد که تنها خدایش از این جریان آگاه باشد. در برخورد با دیگران همواره لبخند بر لب داشت و کسی را از خود نمیرنجاند، اما در برخورد با دشمنان انقلاب با قاطعیت عمل میکرد. او حقیقتا شیفته امام خمینی(ره) بود و ایشان را قلبا دوست میداشت. خانواده دوست بود و به صله رحم خیلی معتقد بود وهمیشه برای بزرگترها احترام خاصی قائل بود. (تحقیقات. ..، افلاکیان فارس، ص ۹۵؛ خسروی، زریر)؛
به احترام این شهید بزرگوار که نماد افتخار، شجاعت و فداکاری در تاریخ نظامی کشور ایران محسوب میشود ماکت هواپیمای F-4 و تندیس این شهید والامقام در میدان ورودی شهر مصیری مرکز شهرستان رستم استان فارس نصب شده و آن مکان به نام میدان شهدا نامگذاری گردید. ضمنا شرکت تعاونی مصرف روستایی بابامیدان و یک مدرسه ابتدایی به نام این شهید مزین شده است. (خسروی، زریر)؛
مآخذ: پایگاه هوایی هفتم شکاری ترابری (شهید عباس دوران) نیروی هوایی شیراز، گواهینامه آموزشی پایان دوره شهید علی خسروی، سند بیتا، سند بش، موجود در ایثار گران پایگاه؛ پیروان، محمداسماعیل (همرزم شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۱۵اسفند ۱۴۰۳و ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴؛ تحقیقات منتشر نشده فرماندهی و عقیدتی سیاسی منطقه هوایی شهید عباس دوران، افلاکیان فارس(زندگینامه، وصیتنامه و خاطرات شهدای نیروی هوایی استان فارس)، به کوشش محمدعلی پوراسلامی، ۱۳۸۲ش، موجود در پایگاه هوایی شهید عباس دوران؛ خسروی، زریر(برادر شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۲۳اسفند ۱۴۰۳ و ۳ خرداد ۱۴۰۴؛ شیرآقایی، منوچهر(همرزم شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴؛ فرهنگ اعلام شهدای استان فارس، به کوشش مرکز مطالعات بنیاد شهید وامور ایثار گران، تهران، نشر شاهد، ۱۳۹۵ش؛ نمکیعراقی، علیرضا و دیگران، تاریخ نبردهای هوایی دفاع مقدس، تهران: ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی هوایی، مرکز انتشارات راهبردی نهاجا،۱۳۹۶ش؛
/ آرش دهقان /